DOBRO DRVO

 Mitologije se ne shvataju doslovno.

 Mitologija pokusava da objasni neobjasnjivo

 kroz emocije ,slike,bajke...

…takvo drvo se zvalo Zapis zato što je u njemu bio urezan zapis, Zavet izmedju Drveta i Čoveka. Drvo je štitilo čoveka, čovek je negovao  drvo. To beše odanost i uzajamnost u najizvornijem obliku.

"Oni  bejahu narod  što poštuje kamenje i drveće."

(Jedno od tri viševekovna Zapisa u selu, neću reći kojem... /

Prastari Hrast čuvar sela, tih i moćan.Njegova kora  je u slojevima, odvojena od stabla i ispucala,obmotana pramenovim  vune , da se ne raspdne ,a unutrašnjost  stabla gotovo da ni ne postoji!

Uprkos tome divni, moćni Hrast živi, i svojom bujnom zelenom krošnjom natkriljuje površinu od oko tridesetak metara u prečniku. Seljani ga iskreno poštuju i vole...Njegove polomljene ili opale grane, lišće i žir niko ne dira. U vreme seoske slave donose mu darove; hranu,cveće,vino,molitve..Neopisiva sila i mir struje oko njega.

   

U simbolici mnogih religija sveta drvo je simbol Kosmosa, uređenog sveta koji okružuje čoveka. Osnovno svojstvo Kosmosa je neprekidno obnavljanje, što je i prirodno svojstvo drveta. Način postojanja Kosmosa to njegovo svojstvo beskrajnog obnavljanja simbolički je izražavan kroz život drveta. Zbog toga je Kosmos i zamišljan u obliku drveta. Slika drveta, međutim, nije izabrana samo da bi simbolizovala Kosmos već i da izrazi život, mladost,           besmrtnost, mudrost. Sasvim je onda razumljivo što je u narodnoj religiji Srba i drugih evropskih naroda drvo zamišljano kao stanište duša, jer je na taj način osigurana œ večitost, besmrtnost. Kosmički doživljaj drveta osnova je mnogih potonjih specifičnih verovanja i magijskih radnji vezanih za drvo.

Suština kulta drveta se u narodnoj religiji izražava kroz divinizaciju pojedinih vrsta ili primeraka drveta pa se često pojedini primerci smatraju svetim i ponekad su služili kao supstitucaja hramova (crkava). Hramovnu ulogu takvih drveta jasno dokazuje to što su ispod njih obavljane molitve i prinošene žrtve, to jest obavljani potpuni religijski rituali. Kraj takvog drveća održavaju se i narodni sabori i veselja.

Divinizovano, sveto drveće je sveprisutno. Gotovo svako selo je imalo, a mnoga i danas imaju svoje sveto drvo zapis. Naziv zapis potiče od toga što se na takvo sveto drvo zapisuje œ (urezuje) krst. Jedno selo je moglo imati i nekoliko zapisa koji se nalaze po imanjima ljudi, ali je uvek postojao jedan glavni zapis koji se obično nalazio u sredini sela. Kult zapisa kulminira tokom proslavljanja seoske slave zavetine. Tog dana je u čitav ceremonijal uključeno sveto seosko drvo. Ključni momenti tog ceremonijala jesu obavljanje molitve, urezivanje krsta u drvo, kićenje drveta cvećem, crvenim koncem, mladim usevima (pšenica, kukuruz i sl.). Pod zapisom se obavljao i obred prizivanja kiše, a čitav ceremonijal, koji je u suštini obavlja za obezbeđivanje plodnosti, završava se kolektivnom seoskom gozbom. Zapis je bio zaštitnik sela, štitio je od groma i vremenskih nepogoda uopšte. Značaj svetog seoskog drveta potkrepljuje i činjenica da su pod zapisima održavani seoski zborovi i donošene odluke važne za čitavu seosku zajednicu.

Za zapis se s pravom može reći da predstavlja vrhunac kulta drveta u narodnoj religiji. Stoga je razumljivo što je seoski zapis bio izrazito tabuisano drvo. Zapis ne samo da nije smeo biti posečen, već je bilo zabranjeno odseći mu granu, pa čak se izbegavalo i kidanje listova. Kad je zapis na nečijem imanju, bio je običaj da ako neko kupi imanje ne samo da ne sme da poseče ili ošteti zapis već je morao i da nastavi da slavi slavu koja je bila vezana za to drvo. Ukoliko bi neko na bilo koji način naudio zapisu, verovalo se, taj, ili neko od njegovih bližih srodnika, vrlo brzo bi umro ili doživeo kakvu drugu nesreću. Za zapis se najčešće uzima neki osobit stari hrast, a za neke od tih hrastova se smatra da potiču još iz paganskih vremena. Hrast je kod Starih Slovena smatran drvetom Peruna, boga gromovnuka. Osim hrasta, zapis može biti i tisa, grab, cer, kruška, lipa.

Danas su mnoga verovanja vezana za drvo uglavnom nestala, ali je zanimljivo da dva najbitnija kompleksa verovanja uporno opstaju kult svetog drveta zapisa i magijsko postupanje s badnjakom. Razna druga verovanja, prevashodno ona o senovitosti ili demonskom karakteru drveta, retko se mogu sresti. Ponegde se, recimo, još vodi računa o tome da plodno drvo ne treba seći i da će onoga ko učini tako nešto svakako zadesiti nekakva nesreća. Iako savremen evropski način razmišljanja po pravilu odbacuje takav, religijski, način razmišljanja, zanimljivo je da takva verovanja posredno doprinose očuvanju evropske prirodne baštine. No, bez obzira na razna verovanja, čovek mora da bude svestan činjenice da je drvo živo biće, i da je pri tom to-jedno plemenito živo biće!

 Miloš Matić

For me, trees have always been the most penetrating preachers. I revere them when they live in tribes and families, in forests and groves. And even more I revere them when they stand alone. They are like lonely persons. Not like hermits who have stolen away out of some weakness, but like great solitary men, like Beethoven and Nietzsche. In their highest boughs the world rustles, their roots rest in infinity; but they do not lose themselves there, they struggle with all the force of their lives for one thing only: to fulfill themselves according to their own laws, to build up their own form, to represent themselves. Nothing is holier, nothing is more exemplary than a beautiful, strong tree. When a tree is cut down and reveals its naked death-wound to the sun, one can read its whole history in the luminous, inscribed disk of its trunk: in the rings of its years, its scars, all the struggle, all the suffering, all the sickness, all the happiness and prosperity stand truly written, the narrow years and the luxurious years, the attacks withstood, the storms endured.

Hesse

A tree says:

 My strength is trust. I know nothing about my fathers, I know nothing about the  thousand children that every year spring out of me. I live out the secret of my seed to  the very end, and I care for nothing else. I trust that God is in me. I trust that my labor  is holy. Out of this trust I live.

 When we are stricken and cannot bear our lives any longer, then a tree has something to say to us: Be still! Be still! Look at me! Life is not easy, life is not difficult. Those are childish thoughts. Let God speak within you, and your thoughts will grow silent. You are anxious because your path leads away from mother and home. But every step and every day lead you back again to the mother. Home is neither here nor there. Home is within you, or home is nowhere at all. 

A longing to wander tears my heart when I hear trees rustling in the wind at evening. If one listens to them silently for a long time, this longing reveals its kernel, its meaning. It is not so much a matter of escaping from one's suffering, though it may seem to be so. It is a longing for home, for a memory of the mother, for new metaphors for life. It leads home. Every path leads homeward, every step is birth, every step is death, every grave is mother. 

So the tree rustles in the evening, when we stand uneasy before our own childish thoughts: Trees have long thoughts, long-breathing and restful, just as they have longer lives than ours. They are wiser than we are, as long as we do not listen to them. But when we have learned how to listen to trees, then the brevity and the quickness and the childlike hastiness of our thoughts achieve an incomparable joy. Whoever has learned how to listen to trees no longer wants to be a tree. He wants to be nothing except what he is. That is home. That is happiness. 

Hesse

Znas li  ti sta je seme saransaka - belog luka? To ti je melem od starosti.

Znaju vile ovu čaroliju od davnina, te im je seme vazda na trpezi. Neki koji ih poznaju, pretpostavljaju da je zelene boje, jer je, vele, sve što vile jedu, zeleno...

Dakle zahvaljujući belom luku, vile žive po volji,dok jedu seme. Kad im život dojadi jednostavno ga prestanu uzimati i lako se od ovog sveta oproste...